- การวิ่งเหยาะ (jog)
ให้วิ่งและเดินประมาณ 600 เมตร ในเวลา 5 นาที และค่อย ๆ เพิ่มระยะทางเป็น 2,000 เมตร
ภายในเวลา 1 – 3 สัปดาห์ เวลาคงเดิม ในช่วงต่อมาให้ลดเวลาตามความเหมาะสม และการวิ่ง
ให้วิ่งด้วยปลายเท้าก้าวให้สม่ำเสมอ
- วิ่งเร็ว (Sprint)
ให้วิ่งเร็วเต็มที่ 3 ครั้ง ๆ ละ 50 เมตร โดยมีระยะพักแต่ละครั้ง 2 นาที ขั้นต่อมาให้ลดระยะพัก
เหลือ 1 นาที หรือน้อยกว่า เมื่ออัตราชีพจรลดลงเหลือ 120 ครั้งต่อนาที (30 ครั้งต่อ 15 วินาที)
หลังจากที่วิ่ง 50 เมตร ขั้นต่อไปให้เพิ่มจำนวนครั้ง และระยะทางอาจจะเป็น 5 ครั้งในระยะทาง
180 – 250 เมตร เป็นต้น
- วิ่งเร็วแล้วหยุด (Sprint Stop)
วิ่งเร็วเต็มที่ แล้วหยุดทันที สลับกัน ระยะทาง 80 เมตร
- วิ่งแตะเส้น (Shuttle Run)
เหมือนกับข้อ 5.3
- วิ่งขึ้นเนิน (Hill Sprint)
วิ่งเร็วขึ้นเนิน หรือวิ่งขึ้นบันได หรือวิ่งขึ้นอัฒจันทร์ตามจำนวนครั้งที่กำหนด
- กระโดดเชือก (Jump Rope)
กระโดดเชือก 2 นาที ด้วยเท้าทั้งสอง
- วิ่งซอยเท้าอยู่กับที่ (Run in Place)
วิ่งซอยเท้าอยู่กับที่ไม่หยุด เป็นเวลา 6 นาที
- Grassroot Drill
วิ่งเหยาะไปรอบสนามบาสเกตบอลหรือสนามหญ้าก็ได้ สลับกับการออกกำลังกายอย่างอื่น โดย
ผู้ฝึกจะเป็นผู้ให้สัญญาณ หรือออกคำสั่งว่าจะให้สไลด์หรือดันพื้น หรือทำสายพาน หรือทำ
4 จังหวะ ซึ่งผู้ปฏิบัติจะต้องหยุดทำกิจกรรมตามที่ผู้ฝึกบอก เมื่อทำแล้วก็ให้วิ่งเหยาะต่อไป
ไม่หยุด
รายการการออกกำลังการเพื่อเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายที่ได้กล่าวไว้ข้างต้น ครูผู้สอนหรือผู้ฝึกอาจบรรจุเข้าไปในโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายตลอดปี และเพิ่มเติมบางรายการเพื่อความเหมาะสมได้ดังบทที่ 3 ต่อไป
เพื่อเป็นการพัฒนาระดับความสมบูรณ์และประสิทธิภาพทางกายของนักกีฬาบาสเกตบอลให้สูงขึ้น จะต้องให้นักกีฬาได้รับการฝึกการเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายตลอดปี ซึ่งอาจแบ่งเป็น 5 ระยะ ดังนี้
- ฝึกระยะก่อนฤดูกาลแข่งขัน (Pre – Season)
- ฝึกระยะเริ่มแรกของฤดูกาลแข่งขัน (Early – Season)
- ฝึกระยะกลางของฤดูกาลแข่งขัน (Mid – Season)
- ฝึกระยะปลายของฤดูกาลแข่งขัน (Late – Season)
- ฝึกระยะหลังฤดูกาลแข่งขันเสร็จสิ้นแล้ว (Post – Season)
ความสำเร็จของโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายของนักกีฬา จะขึ้นอยู่กับความตั้งใจ ความอุตสาหะ ความเป็นระเบียบ ความมีวินัยแห่งตนของนักกีฬาเองเป็นสำคัญ ถ้าผู้เล่นแต่ละบุคคลพยายามเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายของตนเองให้ดีที่สุดเท่าที่จะทำได้แล้ว ก็จะทำให้เกมการเล่นเป็นทีมอันเป็นผลสืบเนื่องจากการเล่นของแต่ละบุคคลดีไปด้วย ครูหรือผู้ฝึกสอนจะต้องอธิบายให้ผู้เล่นแต่ละคนเห็นความสำคัญของการเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายของตนเองให้ดีอยู่เสมอ โดยการชี้ให้เห็นความสำคัญ และความจำเป็นของการมีสมรรถภาพที่ดี และให้นักกีฬามีความเชื่อมั่นในโปรแกรมที่ครูหรือผู้ฝึกกำหนดให้ ซึ่งจะเป็นแนวทางแห่งความสำเร็จของผู้เล่น และทีมในอนาคต โปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายตลอดปี ประกอบด้วยรายการดังต่อไปนี้
ระยะก่อนฤดูกาลแข่งขัน (Pre – Season)
- ด้านความอ่อนตัว (Flexibility)
1.1 นั่งก้มตัว (4 จังหวะ) 3 ครั้ง
1.2 นั่งหน้าอกแตะต้นขา 10 ครั้ง
1.3 นอนพับตัว 3 ครั้ง ๆ ละ 5 วินาที
1.4 เปลี่ยนท่านั่ง ข้างละ 2 ครั้ง (ซ้ายและขวา)
1.5 แอ่นตัว 3 ครั้ง
1.6 ยกต้นขา 3 ครั้ง
- ด้านความแข็งแรง (Strength)
2.1 ลุก – นั่ง 25 – 50 ครั้ง
2.2 ดันพื้นกับฝาผนัง หรือ ดังพื้นเข่างอด้วยส่วนของนิ้วมือ 15 – 25 ครั้ง
2.3 นั่งพิงฝาผนัง 30 – 50 วินาที 2 ครั้ง
2.4 ดึงข้อแบบหงายมือ และคว่ำมือ แต่ละแบบทำให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
2.5 เขย่งปลายเท้า
2.6 เขย่งปลายเท้า โดยมีน้ำหนักถ่วงที่ข้อเท้า
- ความว่องไว (Agility)
3.1 กระโดดไปข้างหน้า – หลัง ต่อเนื่องกัน 30 วินาที
3.2 กระโดดไปข้างซ้าย – ขวา ต่อเนื่องกัน 30 วินาที
3.3 วิ่งถอยหลัง 50 เมตร
3.4 วิ่งถอยหลังเปลี่ยนทิศทาง ระยะทาง 30 เมตร
3.5 วิ่งไปข้างหน้าเปลี่ยนทิศทาง ทุก ๆ 5 ก้าว ระยะ 50 เมตร
3.6 กระโดดไปข้างหน้า 1 ครั้ง แล้วออกวิ่งอย่างเร็ว และหยุดพร้อมกับกระโดดขึ้นไปในอากาศ ให้สูงที่สุดเท่าที่จะทำได้แล้วออกวิ่งใหม่ ทำเช่นนี้สลับกัน ระยะทาง 50 เมตร
3.7 สไลด์ไปข้างหน้า – หลัง – ซ้าย – ขวา ผสมกัน
3.8 สไลด์อย่างเร็วไปข้างซ้าย 30 เมตร ข้างขวา 30 เมตร
3.9 วิ่งแตะเส้น 4 เส้น (จุด) ภายในระยะทาง 30 เมตร
- ความเร็วและความทนทาน (Speed and Endurance)
4.1 วิ่งเหยาะ 600 เมตร แล้วเพิ่มเป็น 2,000 เมตร ภายในเวลา 1 – 3 สัปดาห์
4.2 วิ่งเร็ว 3 ครั้ง ๆ ละ 50 เมตร มีระยะพักแต่ละครั้ง 2 นาที
4.3 หลังจากวิ่งเร็วแต่ละครั้ง ให้บริหารกายประเภทเสริมสร้างความอ่อนตัว เช่น ก้มแตะ เอียงตัว เป็นต้น
ระยะเริ่มแรกของฤดูกาลแข่งขัน (Early – Season)
- ความอ่อนตัว (Flexibility)
1.1 นั่งก้มตัว (4 จังหวะ) 3 ครั้ง
1.2 หมุนแขนซ้าย – ขวา อย่างละ 50 รอบ
1.3 นอนพับตัว 10 ครั้ง
1.4 เปลี่ยนท่านั่ง ข้างละ 3 ครั้ง (ซ้าย – ขวา)
1.5 กระโดดแตะเท้า 3 ครั้ง
- ความแข็งแรง (Strength)
2.1 เลี้ยงบอลต่ำ ด้วยมือซ้ายและขา ข้างละ 2 นาที
2.2 กระโดดส่งบอลกระทบฝาผนัง 30 – 60 วินาที
2.3 ส่งบอลกระทบฝาผนังแบบธรรมดา 30 – 60 วินาที
2.4 ดันพื้นเข่างอ 15 – 25 ครั้ง
2.5 ดันพื้นเข่างอด้วยส่วนของนิ้วมือ 15 – 25 ครั้ง
2.6 ก้าวขึ้นม้านั่ง 30 – 60 วินาที
2.7 ก้าวขึ้นมานั่งด้านข้าง 30 – 60 วินาที
2.8 ต้านฝ่าเท้า 3 ครั้ง หรือใช้การเดินข้างเท้าด้านนอกแทนก็ได้
- ความว่องไว (Agility)
3.1 กระโดดเชือก 60 – 120 วินาที
3.2 ทำเลียนแบบ 20 – 30 วินาที
3.3 วิ่งแตะเส้นระยะทาง 30 เมตร 2 – 3 ครั้ง
3.4 ใช้ประเภทวิ่ง (sprint series) ตามความยาวของสนามบาสเกตบอล
3.5 ใช้ประเภทลากเท้า (shuffle series) ตามความยามของสนามบาสเกตบอล
3.6 วิ่งตามสัญญามือของผู้ฝึก
3.7 นอนหงายแล้วออกวิ่ง 2 ครั้ง
3.8 วิ่ง 4 มุม 2 ครั้ง
- ความเร็วและความทนทาน (Speed and Endurance)
4.1 วิ่งเร็วไปข้างหน้า ตามความยาวของสนามบาสเกตบอล และวิ่งถอยหลังกับมาที่เดิม 2 ครั้ง
4.2 วิ่งซอยเท้าอยู่กับที่ 8 นาที หรือวิ่งระยะทาง 40 – 50 เมตร 10 เที่ยว
4.3 ให้ทำประเภทผสมหลายอย่าง โดยไม่ต้องหยุด 5 – 7 นาที
ระยะกลางของฤดูกาลแข่งขัน (Mid – Season)
เนื่องจากระยะกลางฤดูกาลแข่งขัน เป็นช่วงที่นักกีฬาทั้งทีมมีสมรรถภาพทางกายสมบูรณ์เต็มที่ ฉะนั้นจึงมีกาบริหารกายเพื่อให้ความสมบูรณ์คงไว้ไม่กี่รายกาย ดังต่ออย่างต่อไปนี้
- ความอ่อนตัว (Flexibility)
1.1 นั่งก้มตัว (4 จังหวะ) 3 ครั้ง
1.2 เอียงตัว ซ้าย – ขวา อย่างละ 12 ครั้ง
1.3 นั่งอกแตะต้นขา 10 ครั้ง
- ความแข็งแรง (Strength)
2.1 กระโดดส่งบอลกระทบฝาผนังหรือเป็นกระดานหลังเป็นทีมต่อเนื่องกัน 2 นาที นับจำนวนครั้งที่ทำได้ และลูกเสียไว้เป็นสถิติ
- ความว่องไว (Agility)
3.1 ทำเลียนแบบ 30 นาที
3.2 สไลด์ หน้า – หลัง ซ้าย- ขวา 1 – 2 นาที
3.3 วิ่งแตะเส้น 3 – 4 ครั้ง
- ความเร็วและความทนทาน (Speed and Endurance)
4.1 วิ่งขึ้นบันได หรืออัฒจันทร์ 2 ครั้ง ไม่ต้องพัก
4.2 ให้ทำประเภทผสมหลายอย่าง โดยไม่ต้องหยุด 8 – 10 นาที
ระยะปลายของฤดูกาลแข่งขัน (Late – Season)
การออกกำลังเพื่อเสริมสร้างสมรรถภาพทางกาย ในระยะปลายฤดูกาลแข่งขันจะมีไม่กี่รายการ แต่ละรายการมีไว้ก็เพื่อที่จะคงสภาพความสมบูรณ์ของนักกีฬาในด้านความแข็งแรง ความคล่องแคล่ว ว่องไว ความเร็ว ความทนทาน และความอ่อนตัว ดังนี้
- ความอ่อนตัว (Flexibility)
1.1 นั่งก้มตัว (4 จังหวะ) 3 ครั้ง
1.2 ขาพาดโต๊ะก้มตัว ซ้าย – ขวา ข้างละ 3 ครั้ง
1.3 นอนพับตัว 10 ครั้ง
- ความแข็งแรง (Strength)
2.1 ให้ออกกำลังกายเพื่อส่งเสริมความแข็งแรงเป็นรายบุคคล โดยพิจารณาในส่วนที่จำเป็น หรือส่วนที่นักกีฬายังขาดอยู่ ตามข้อวินิฉัยของครูผู้สอนหรือผู้ฝึก เป็นราย ๆ ไป
- ความว่องไว (Agility)
3.1 วิ่งแตะเส้น 4 ครั้ง
3.2 วิ่งเหยาะรอบสนามสลับการบริหารกายอย่างอื่น
- ความเร็วและความทนทาน (Speed and Endurance)
4.1 ให้ทำประเภทผสมหลายอย่าง โดยไม่หยุด 10 – 15 นาที
ระยะหลังฤดูกาลแข่งขันเสร็จสิ้นแล้ว (Post – Season)
- ให้ผู้เล่นได้หยุดพักผ่อนประมาณ 3 อาทิตย์ หลังจากที่เสร็จสิ้นการแข่งขัน
- การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างสมรรถภาพทางกาย อาจนำมาใช้ได้บ้าง แต่ควรเป็นกิจกรรมเบา ๆ
- ในระยะนี้ผู้เล่นควรจะวิ่งเหยาะระยะทาง 1 – 2 กิโลเมตร เป็นประจำทุกวัน และควรมีการเร่งฝีเท้าทุก ๆ ระยะ 50 – 100 เมตรด้วยในขณะที่วิ่งเหยาะไปนั้น
- ควรเปลี่ยนไปเล่นกีฬาประเภทอื่นบ้าง เพื่อเปลี่ยนบรรยากาศไม่ให้จำเจอยู่กับการเล่นกีฬาบาสเกตบอล
- ผู้เล่นควรได้รับการพักผ่อนอย่างแท้จริง ก่อนที่จะถึงระยะฤดูกาลก่อนการแข่งขัน 2 อาทิตย์ และพร้อมที่จะเข้ารับการฝึกหนักต่อไป
- โปรแกรมการฝึกสมรรถภาพทางกาย โดยการยกน้ำหนักควรจะนำมาฝึกในช่วงหลังฤดูกาลแข่งขันนี้ได้ ซึ่งจะเสนอในขั้นต่อไป